Έχουμε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης άδικο, αναποτελεσματικό και εχθρικό στην νέα γενιά. Στην Ελλάδα το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης λειτούργησε ως εξάρτημα ενός παθολογικού πολιτικού συστήματος και επί δεκαετίες χαρακτηρίστηκε από εκατοντάδες ειδικές συντεχνιακές ρυθμίσεις που εξασφάλιζαν οι πολιτικά ισχυρές ομάδες του πληθυσμού εις βάρος των φτωχότερων και των πιο παραγωγικών Ελλήνων, αλλά και εις βάρος των ίδιων των παιδιών τους. Όλοι οι Έλληνες ήταν ίσοι, αλλά αν παρακολουθούσε κανείς τις ασφαλιστικές ρυθμίσεις κάποιοι Έλληνες ήταν «πιο ίσοι» από τους υπολοίπους. Λιγότερο ίσοι από όλους οι εργαζόμενοι του αύριο που πληρώνουν όλο και περισσότερο και δικαιούνται όλο και λιγότερα.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ένα σύστημα το οποίο ήταν (και παραμένει ακόμα σε σημαντικό βαθμό) οικονομικά εκτροχιασμένο, το οποίο λειτουργεί εις βάρος του απλού εργαζόμενου του ιδιωτικού τομέα λόγω των τεράστιων εισφορών, της μαζικής εισφοροδιαφυγής (από ασυνεπείς εργοδότες) και μιας σύνταξης κατά κανόνα μικρότερης από αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε. Για κάποιες ισχυρές συντεχνιακές ομάδες αντίθετα προσφέρει προνομιακές συντάξεις και παροχές πολύ μεγαλύτερες από τις εισφορές που κατέβαλαν, ενώ για κάποιους άλλους (κυρίως δημοσίους υπαλλήλους), το σύστημα έμεινε επί δεκαετίες αδιαφανές καθώς ποτέ δεν καθορίστηκαν οι εισφορές που θα κατέβαλε ο «εργοδότης» δημόσιο και το ύψος των συντάξεων ήταν αντικείμενο διαρκούς πολιτικής διαπραγμάτευσης, όπου επικρατούσε κάθε φορά το δίκαιο του ασφαλιστικά ισχυροτέρου.
Παρακάτω βρίσκονται μερικές προτάσεις για την αντιμετώπιση όλων αυτών των φαινομένων ώστε να αρχίσει η εξυγίανση των ασφαλιστικών φορέων. Είναι προτάσεις ξεκάθαρες και άμεσα εφαρμόσιμες.
- Αξιολόγηση και πιστοποίηση όλων των φορέων -δημόσιων και μη, κερδοσκοπικών και μη- παροχής υπηρεσιών μέριμνας και κοινωνικής φροντίδας. Κατοχύρωση του δικαιώματος επιλογής των ίδιων των επωφελούμενων των παροχών κοινωνικής πρόνοιας, για τον φορέα και τον τρόπο με τον οποίο θα αξιοποιήσουν τις ενισχύσεις που λαμβάνουν, έτσι ώστε, μέσω του ανταγωνισμού, να μείνουν στο χώρο φορείς που συνδυάζουν τεχνογνωσία, αποτελεσματικότητα και ευαισθησία, μειώνοντας το συνολικό διαχειριστικό κόστος. Πρόταξη σε όλες τις παροχές κοινωνικής πρόνοιας της διάστασης του φύλου, της αναπηρίας και της δυσκολίας πρόσβασης στην αγορά εργασίας.
- Αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, επί τη βάσει της αρχής: Ό,τι εισφέρεις, το παίρνεις πίσω τοκισμένο, με δημιουργία από το κράτος ατομικών συνταξιοδοτικών λογαριασμών με βάση τις εισφορές που πληρώνουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες. Η σύνταξη θα αποτελείται από τρία μέρη (τρείς πυλώνες). Την εθνική σύνταξη, την βασική ανταποδοτική και την επικουρική σύνταξη.
- Ειδικές πρόνοιες για τις μητέρες. Με τη μορφή επιδότησης των ασφαλιστικών τους εισφορών (ιδίως για περιόδους εγκυμοσύνης, λοχείας, πολλαπλής μητρότητας κ.λπ.), έτσι ώστε να εξασφαλίζουν περισσότερο ισότιμη αντιμετώπιση από τους εργοδότες και να μπορούν να υπερβαίνουν τις ανισότητες που υπάρχουν σήμερα στην αγορά εργασίας, χωρίς να παραβιάζονται οι ευρωπαϊκές αρχές περί ισότητας των φύλων. Προστασία με αντίστοιχο τρόπο των ομάδων του πληθυσμού με προβλήματα στη συμπλήρωση πλήρους ασφαλιστικού βίου, όπως οι άνεργοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι παλιννοστούντες.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ένα σύστημα το οποίο ήταν (και παραμένει ακόμα σε σημαντικό βαθμό) οικονομικά εκτροχιασμένο, το οποίο λειτουργεί εις βάρος του απλού εργαζόμενου του ιδιωτικού τομέα λόγω των τεράστιων εισφορών, της μαζικής εισφοροδιαφυγής (από ασυνεπείς εργοδότες) και μιας σύνταξης κατά κανόνα μικρότερης από αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε. Για κάποιες ισχυρές συντεχνιακές ομάδες αντίθετα προσφέρει προνομιακές συντάξεις και παροχές πολύ μεγαλύτερες από τις εισφορές που κατέβαλαν, ενώ για κάποιους άλλους (κυρίως δημοσίους υπαλλήλους), το σύστημα έμεινε επί δεκαετίες αδιαφανές καθώς ποτέ δεν καθορίστηκαν οι εισφορές που θα κατέβαλε ο «εργοδότης» δημόσιο και το ύψος των συντάξεων ήταν αντικείμενο διαρκούς πολιτικής διαπραγμάτευσης, όπου επικρατούσε κάθε φορά το δίκαιο του ασφαλιστικά ισχυροτέρου.
Παρακάτω βρίσκονται μερικές προτάσεις για την αντιμετώπιση όλων αυτών των φαινομένων ώστε να αρχίσει η εξυγίανση των ασφαλιστικών φορέων. Είναι προτάσεις ξεκάθαρες και άμεσα εφαρμόσιμες.
- Αξιολόγηση και πιστοποίηση όλων των φορέων -δημόσιων και μη, κερδοσκοπικών και μη- παροχής υπηρεσιών μέριμνας και κοινωνικής φροντίδας. Κατοχύρωση του δικαιώματος επιλογής των ίδιων των επωφελούμενων των παροχών κοινωνικής πρόνοιας, για τον φορέα και τον τρόπο με τον οποίο θα αξιοποιήσουν τις ενισχύσεις που λαμβάνουν, έτσι ώστε, μέσω του ανταγωνισμού, να μείνουν στο χώρο φορείς που συνδυάζουν τεχνογνωσία, αποτελεσματικότητα και ευαισθησία, μειώνοντας το συνολικό διαχειριστικό κόστος. Πρόταξη σε όλες τις παροχές κοινωνικής πρόνοιας της διάστασης του φύλου, της αναπηρίας και της δυσκολίας πρόσβασης στην αγορά εργασίας.
- Αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, επί τη βάσει της αρχής: Ό,τι εισφέρεις, το παίρνεις πίσω τοκισμένο, με δημιουργία από το κράτος ατομικών συνταξιοδοτικών λογαριασμών με βάση τις εισφορές που πληρώνουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες. Η σύνταξη θα αποτελείται από τρία μέρη (τρείς πυλώνες). Την εθνική σύνταξη, την βασική ανταποδοτική και την επικουρική σύνταξη.
- Ειδικές πρόνοιες για τις μητέρες. Με τη μορφή επιδότησης των ασφαλιστικών τους εισφορών (ιδίως για περιόδους εγκυμοσύνης, λοχείας, πολλαπλής μητρότητας κ.λπ.), έτσι ώστε να εξασφαλίζουν περισσότερο ισότιμη αντιμετώπιση από τους εργοδότες και να μπορούν να υπερβαίνουν τις ανισότητες που υπάρχουν σήμερα στην αγορά εργασίας, χωρίς να παραβιάζονται οι ευρωπαϊκές αρχές περί ισότητας των φύλων. Προστασία με αντίστοιχο τρόπο των ομάδων του πληθυσμού με προβλήματα στη συμπλήρωση πλήρους ασφαλιστικού βίου, όπως οι άνεργοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι παλιννοστούντες.
